Wat kost het familiebedrijf?

Onlangs kreeg Mieke, vrouw van een directeur-grootaandeelhouder (DGA) van een familiebedrijf, de vraag wat het familiebedrijf haar had gekost. Ze vertelt daarover: “Het is mooi om een bedrijf te hebben, maar het kost heel veel, soms zelfs te veel. Dat is nu eenmaal zo en het heeft zo zijn voor- en nadelen. We hebben het goed en aan geld is er geen gebrek. Aan de andere kant kost het bedrijf heel veel tijd en dat kan ten koste gaan van het gezin. En als moeder sta ik er altijd tussenin, tussen het bedrijf en mijn gezin, en dat vind ik wel eens lastig.” Ze woonde een bijeenkomst van ProMissie bij voor moeders in het familiebedrijf en zag veel herkenning bij de andere vrouwen. “Bij bijna alle andere familiebedrijven zeiden de vrouwen ook: het heeft veel gekost. Je moet er sterk voor zijn en het kunnen accepteren. Dat kan ik. Maar het is goed om je bewust te zijn van je rol en fijn om er over te praten met anderen die het herkennen.”

Rol als moeder in gezin en bedrijf
Mieke is al vanaf de oprichting bij het handels- en productiebedrijf betrokken: “Ik ben elke dag op de zaak, ik ben verantwoordelijk voor de administratie. Eigenlijk had ik de zorg in willen gaan, maar het is anders gelopen. Ik heb niet voor mezelf gekozen, maar voor het bedrijf. Het werk vind ik leuk en ik denk dat het ook wel goed is dat ik meeloop. Daardoor ben ik goed op de hoogte van wat er speelt. Ik kan ook bemiddelen als het nodig is, dat is het voordeel van het feit dat ik er altijd tussenin zit. Mijn man vindt dat ik daarin de kant van mijn kinderen kies en dat is denk ik inderdaad wel zo. Dat vind ik ook mijn rol als moeder, maar maakt het ook wel eens lastig.”

Opvolgers
Nu de overdracht van het bedrijf in volle gang is, veranderen de verhoudingen binnen het bedrijf en het gezin. “Mijn man heeft de zaak in zijn eentje opgebouwd, met onze zonen in de zaak kunnen ze het met z’n drieën weer naar een volgende fase brengen. Ik zie in mijn zonen hele goede opvolgers. Ze zijn harde werkers en vullen elkaar goed aan, ze zouden niet zonder elkaar kunnen. Dat is heel leuk om te zien en ik ben er heel blij mee. Onze andere twee zonen willen niet in de zaak, al zouden ze het wel kunnen. Die kiezen hun eigen weg. Misschien ook wel om dat ze doorhebben dat het niet altijd makkelijk is om een bedrijf te hebben.”

Spanning in de overdracht
De overdracht van het familiebedrijf is een complex proces wat niet altijd zonder slag of stoot verloopt. Mieke vertelt: “Het is voor een ondernemer heel wat om zijn zaak over te dragen. Het is lastig om de zaak los te laten en het gevoel te krijgen gemist te kunnen worden. Je zou denken dat het juist lucht zou geven, maar in plaats daarvan is er een zoektocht naar een nieuw doel. Wat moet je doen als de zaak overgedragen is? We waren pas op vakantie en die jongens hebben heel hard hun best gedaan om hun vader niet lastig te vallen en te laten zien dat ze het aankunnen. Terwijl het voor mijn man juist ingewikkeld was om niet betrokken te zijn. Dat is het spanningsveld. We hebben als gezin een hele goede band en mijn man is heus gek op zijn kinderen, maar toch lopen de spanningen soms op.”

Begrip
Mieke was blij dat er een externe partij betrokken was in het proces. Adriaan Westerveld begeleidde de overdracht vanuit ProMissie. “Adriaan heeft een hele grote rol gespeeld. Hij is een hele prettige man die goed luistert en ook echt hoort wat er wordt gezegd. Omdat ze wisten dat Adriaan echt kennis van zaken heeft, namen ze ook dingen van hem aan, dat vertrouwen was er. Als het eens hoog opliep dan konden ze hem altijd bellen.” Naast Adriaan was ook contextueel adviseur Marnix van Bruggen betrokken. “Marnix begreep al heel snel hoe de dynamiek in ons gezin was. Hij vertelde dat oprichters van een bedrijf vaak een flinke bewijsdrang hebben wat ze goede ondernemers maakt, maar ook tot botsingen kan leiden. Toen Marnix dat had uitgelegd, kwam er meer begrip en dat helpt om met elkaar in gesprek te gaan. Ik ben daardoor zelf ook rustiger geworden.”


De familie werd in het proces van het overdragen van aandelen begeleid door Adriaan Westerveld en Marnix van Bruggen van ProMissie.Het verhaal van Mieke haar man, Thijs, leest u hier. Het verhaal van zonen Guus en Wessel, vindt u hier. De verhalen laten zien hoe familieleden het proces van overdracht verschillend beleven.